Podróż na smoku przez literaturę. Najlepsze książki o Dalekim Wschodzie

Świętując niedawno ogłoszony skok poziomu czytelnictwa w Polsce uznaliśmy, że to doskonały moment, by zaprosić Was na literacką wyprawę do odległego Dalekiego Wschodu. Umośćcie się wygodnie, wciągajcie skarpety i do dzieła! 

Zanim zaczniemy warto ustalić, jakie tereny tak naprawdę określa się Dalekim Wschodem. Jasne, pewnie większość bez trudu wskazałaby Azję jako miejsce, które opisuje ten termin, ale Azja to naprawdę rozległy kawałek świata – w końcu stanowi największy kontynent naszego globu. Najczęściej do Dalekiego Wschodu zalicza się Japonię, Koreę Południową, Koreę Północną, Tajwan oraz wschodnie tereny Chin. Niektórzy dodają do tego zestawienia także Mongolię, Tajlandię, Wietnam (i inne pomniejsze kraje Azji Południowo-Wschodniej), wschodnią Rosję oraz Tybet. Ten ogromny teren (ponad 5 milionów kilometrów!) zamieszkały przez ponad 2 miliardy ludzi charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością tradycji i obyczajów – w większości zupełnie Europejczykom nieznanych. Jeżeli więc macie ochotę na oderwanie się od aktualnej smutnej i zwyczajnie nudnej rzeczywistości, lepiej trafić nie mogliście.

„Sztuka wojenna” Sun Tzu, Sun Pin – Chiny

„Sztuka wojenna” to starożytny chiński traktat wojskowy z około V w. p.n.e., którego autorstwo przypisuje się starożytnemu chińskiemu strategowi wojskowemu Sun Tzu. Do Europy dotarła dopiero w XVIII wieku, kiedy jeden z jezuitów przetłumaczył ją na język francuski. Pełne wydanie w języku angielskim ukazało się dopiero w 1910 roku, polskie zaś dopiero w latach 90. XX wieku. 

Całość składa się z 13 rozdziałów, a każdy poświęcony jest innemu zestawowi umiejętności związanych z prowadzeniem wojny i ich zastosowaniu w strategii i taktyce wojskowej. Książka zawiera szczegółowe wyjaśnienie i analizę chińskiego wojska – od broni i strategii po rangi i dyscyplinę. „Sztuka wojenna” przez setki lat wykorzystywana była przez wielu przywódców na całym świecie. Także dzisiaj znajduje się na listach obowiązkowych lektur np. dla pracowników wywiadu wojskowego USA. 

Kto zrozumie ludzką naturę, jego rozkazy będą wykonywane z taką łatwością z jaką woda spływa z gór.

Warto pamiętać, że tytułowej wojny nie trzeba traktować dosłownie. Znaczna część tekstu dotyczy tego, jak przechytrzyć przeciwnika bez konieczności angażowania się w fizyczną walkę. Każdy rodzaj starcia lub walki – np. społeczności świata z wirusem – rozpatrywać można jako bitwę. Czytana dzisiaj „Sztuka wojenna” to nie tylko praktyczne zalecenia dotyczące organizacji jednostek militarnych, ale zbiór mądrości, które zaadaptować można do swojej codzienności. Wnioski ze „Sztuki wojennej” pojawiają się w  wielu książkach biznesowych i strategiach korporacyjnych, prawniczych, a nawet w sporcie.

„I love Korea. K-pop, kimchi i cała reszta” Daniel Tudor – Korea

Nie rozumiesz fenomenu „Gangnam Style”? Kiedy znowu proponują Ci kimchi, grzecznie pytasz, czy nie można by jednak klasycznie „Fries and Soda”? Zapytany o k-pop robisz zdziwioną minę? To niezawodny znak, że musisz przeczytać „I love Korea. K-pop, kimchi i cała reszta”!

Książkę tę napisał Daniel Tudor, brytyjski dziennikarz, pisarz i przedsiębiorca, który od lat mieszka w Korei i bacznie przygląda się jej (pop)kulturze. Czytelnicy znajdą w „I love Korea…” wyczerpujące wytłumaczenia koreańskich trendów, które zawojowały Internet (czy Ty też jesteś już wyczerpany pytaniem „ale skąd to się wzięło?”, bo my tak!) rozliczne ciekawostki dotyczące koreańskiej kultury (tej starszej i tej absolutnie współczesnej), a nawet przewodnik po atrakcjach Seulu. Czujesz się zachęcony? W takim razie: Jeulgeoun yeohaeng doeseyo!

„IKIGAI. Japoński sekret długiego i szczęśliwego życia” Garcia Hector, Miralles Francesc – Japonia 

W dzisiejszych niepewnych czasach z pewnością wiele osób zaczęło zastanawiać się nad stanem swojego organizmu, zdrowiem i ogólnie – śmiertelnością człowieka. Książka hiszpańskiego duetu to ogromna dawka optymizmu dotycząca ludzkiej długości życia. Opowiada bowiem o japońskiej wyspie Okinawa, gdzie na każde sto tysięcy mieszkańców przypada ponad dwudziestu czterech stulatków. Ludzie żyją tu dłużej niż gdziekolwiek na świecie. Dlaczego? Co stanowi sekret ich długowieczności? Odpowiedź stanowi ikigai, czyli siła napędowa do życia; coś, co trzeba odkryć i mocno się tego trzymać.

Poranna bryza, filiżanka kawy, promień słońca, masowanie mięsa ośmiornicy i pochwała z ust prezydenta USA znaczą tyle samo.

Autorzy opisują w książce efekty swoich rozmów w mieszkańcami Okinawy. Przybliżają tajniki ich diety, zasady aktywności fizycznych, codziennej pracy, relacji międzyludzkich, a także tytułowe ikigai (osobiście liczymy na to, że dzięki skarpetkom takim, jak „Cherry Blossom” również dożyjemy stu lat). Jak wskazuje opis wydawniczy celem tej pozycji jest umożliwienie odnalezienia życiowej siły napędowej każdemu czytelnikowi książki. Co więcej, ponieważ „IKIGAI. Japoński sekret długiego i szczęśliwego życia” wzbudziło ogromne zainteresowanie, ukazały się kolejne książki z tego cyklu: „Trening Ikigai” oraz traktująca o innej japońskiej filozofii „Ichigo ichie japońska sztuka przeżywania niezapomnianych chwil”.

„Inne Kioto” Alex Kerr, Kathy Arlyn Sokol – Japonia

Dzisiaj stolicą Japonii jest Tokio, ale zanim to się stało, przez tysiąc lat aż do 1868 roku rolę tę pełniło Kioto (nazwę tego miasta dosłownie tłumaczy się „Stolica Pokoju i Spokoju”). W książce „Inne Kioto” Alex Kerr – który nie tylko mieszkał w okolicach Kioto, ale też ukończył studia japonistyczne na Uniwersytecie Yale oraz studia chińskie na Oksfordzie – wraz z Kathy Arlyn Sokol, mieszkająco przez 30 lat w Kioto specjalistką od literatury non-fiction, zabierają czytelników na niezwykły spacer po mieście, które utraciło status stolicy. Snują przy tym opowieść nie tylko o samym Kioto, ale też o kulturze rodzącej się w opozycji do napierającej kultury chińskiej. 

Ta książka ma pozwolić umysłowi wędrować wśród wielu pytań o przyczynę rzeczy. Na przykład: dlaczego bramy świątynne nie muszą mieć wrót, ale ogrody zawsze są ogrodzone?

„Inne Kioto” docenią nie tylko miłośnicy odległych podróży, ale też esteci fascynujący się historią sztuki (warto tutaj zaznaczyć, że Kerr zajmował się tak nietuzinkowymi projektami, jak renowacja starych kiotyjskich domów mieszczańskich machiya) oraz wszyscy ci, którzy uwielbiają poznawać odległe perspektywy postrzegania świata oraz odmienne sposoby życia. 

„Na drugim brzegu” Li Ang, Ruo-xi Chen  i inni – Tajwan

Czy można przyjrzeć się bliżej jakiejś kulturze niż wtedy, gdy opowiadają o niej sami jej uczestnicy? „Na drugim brzegu” to wyjątkowa propozycja wydawnicza, ponieważ stanowi pierwszy wydany w Polsce zbiór opowiadań współczesnych pisarzy tajwańskich. Autorzy reprezentują bardzo różnorodne perspektywy i style – od modernizmu, przez nurt xiangu, aż po wątki aborygeńskie i rdzennych ludów Tajwanu. Chociaż odbiorcom, którzy do tej pory aktywnie nie szukali literatury tajwańskiej nazwiska pisarzy mogą wydawać się obce, to w rzeczywistości w „Na drugim brzegu” znajdują się opowiadania wyłącznie najwybitniejszych i szeroko rozpoznawalnych prozaików tajwańskich

Książki o Dalekim Wschodzie, czyli odkrywanie nieznanego

Są takie rejony świata, o których nie wiemy zbyt wiele. Posiłkujemy się stereotypami i budujemy sobie ich obraz na podstawie szczątkowych informacji zaczerpywanych z fikcyjnych przedstawień filmowych czy serialowych. A przecież sami czujemy się skrzywdzeni, gdy ktoś utożsamia Polskę, z którymś z naszych sąsiadów! Wykorzystajmy więc ten przymusowy czas wolny, te chwile, które zwykle spędzilibyśmy w inny sposób (być może właśnie na podróżach, często zorganizowanych, zaprojektowanych pod turystyczne wyobrażenia), by odkryć prawdziwy, tajemniczy wymiar odległych zakątków świata. Kiedyś, gdy rzeczywistość wróci do takiego uporządkowania jak wszyscy byśmy chcieli, będziemy mogli bogatsi w wiedzę poznawać te rejony na żywo – być może o wiele intensywniej niż miałoby to miejsce bez przygotowawczych lektur. Tymczasem pozostają nam książki i… pobudzające wyobraźnię skarpetki Asian Dragon!